آسیای صغیر

یونانیان از جمله افتخارات جامعه بشریت در طول تاریخ هستند كه در كلیه شئون ادب، هنر، علم و اصلاحات پیشرو و مربی سایر ملل بودند. مردم یونان به دلیل دریانوردی توانستند به سهولت در حدود قرن یازدهم قبل از میلاد به آسیای صغیر و جزایر اطراف آن بروند و دولت شهرهای كوچكی چون ایونی¹،میله²، افز³، ساموس⁴، كیوس⁵، بیتینی⁶، كنید⁷ را تشكیل بدهند و همچنین در آسیای صغیر قدرت هنری یونان را نه تنها معرفی نمایند بلكه نفوذ هنر مشرق را به صورت تازه‌ای جلوه‌گر شوند.

از طرفی در نزد اقوام مختلف‌، مذهب در تزیین سكه‌ها تأثیر بسزایی داشته است زیرا در هر شهر یا مملكتی خدایان مخصوصی حامی ساكنین شهر بودند و افراد مهم را تحت حمایت خود قرار می‌دادند بدین جهت برای جلب توجه این خدایان معابد مختلفی ساخته می‌شد و مردم نیز از قدرت معنوی آنها برخوردار می‌شدند این خدایان به صورت انسان و یا حیوان بر روی سكه‌ها نقش می‌بستند مثلاً در روی سكه‌های اژین⁸ نقش لاك‌پشت مظهر آرتمیس⁹ دختر ژوپیتر دیده می‌شود. سكه‌های ایونی كه تأثیر خدایان مشرق بر روی آن هویداست از جمله سكه میله كه سرشیر را در آن مشاهده می‌كنیم و می‌دانیم كه شیر مظهر قدرت این شهر می‌باشد و افز دارای نقش زنبور كه بعدها جزء‌ نقوش رسمی یونان می‌گردد و ساموس با نقش گاومیش، در قرن پنجم قبل از میلاد.

تمامی این نقوش بر روی سكه‌ها به نوعی مظاهر خدایان افسانه‌ای یونان یا الهه حافظ شهر (خدایان محلی) هستند كه قدرت هنری یونان و هنر مشرق را با هم نشان می‌دهند.

اواسط قرن ششم قبل از میلاد برای اولین بار تصویر انسان در كنید یكی از شهرهای كاری به صورت سرآفرودیت¹⁰ دیده می‌شود.

با این اوصاف اولین سكه حقیقی بنا به گفته تاریخ‌دانان متعلق به لیدی است. لیدی ما بین دریای اژه و ممالك كوچكی چون فریگیه¹¹، كاری¹² و میسی¹³ واقع است كه مردمی ثروتمند و تاجر پیشه بودند و گویند قدیمترین سكه‌های لیدی مربوط به پادشاه ژیك (687-652 ق.م) به صورت قطعه ضخیم و نامنظم الكتروم (مخلوط طلا و نقره) است كه در روی آن شیارهای موازی و در پشت فلز چند فرورفتگی حك شده، در بعضی از این فرورفتگی‌ها نقش روباه دیده می‌شود.¹⁴

اولین سكه استاندارد به نام كرزوئید¹⁵ است منتسب به پادشاه كرزوس، با نقش نیم تنه گاومیش و شیر كه در حال حمله در مقابل یكدیگر هستند و در پشت سكه نیز دو مربع فرو رفته وجود دارد.

سكه‌های طلا و نقره كرزوس از استاتر شروع می‌شود و به تقسیمات یك دوم و یك سوم و یك ششم و یك دوازدهم می‌رسد استاتر طلای كرزوس به وزن 8.20 گرم، استاتر نقره به وزن 10.30 گرم، نیم استاتر به وزن 5.40 گرم، یك سوم استاتر به وزن 3.20 گرم است كه در كاوشهای دكتر اشمیت در تخت جمشید بدست آمده است.

وقتی كوروش در سال 546 ق.م قلعه سارد (پایتخت لیدی) را مسخر كرد و آخرین كوشش لیدیها را در هم شكست و تمام آن مملكت و نواحی یونانی نشین دریایی ایونی تحت سلطه او در آمد، ضرب و انتشار سكه‌های كرزئید متوقف گردید ولی سایر سكه‌های جزایر همجوار همچنان ادامه یافت.

زیرنویس

1-كشوری در آسیای صغیر در ساحل دریا ما بین خلیج ازمیرفعلی (تركیه) و Mendella

2-Miletus شهری قدیمی در كنار دریای اژه از شهرهای عمده ایونی كه مركز فلسفه معروف ایونی است

3-Ephesus شهری در كنار دریای اژه از شهرهای عمده ایونی

4-Samos جزیزه‌ای یونانی (از جزایر تابعه ایونی)

5-Chios جزیره‌ای یونانی (از جزایر تابعه ایونی)

6-Bithynia مملكتی بود در شمال آسیای صغیر و كنار دریای سیاه

7-Cnidus یكی از شهرهای كاری

8-Aegina جزیره یونانی واقع در خلیج اژین كه مكتب حجاری آن معروف است

9-Artemisia الهه یونانی اندیشه

10-Aphrodite الهه زیبایی

11-Phrygie