موزه بانک سپه
ساسانیان
به سال 224 ميلادي اردشير در هرمزگان1 خوزستان، آخرين شاه اشكاني اردوان پنجم را به هلاكت رساند و در معبد آناهيتاي استخر در سال 226 ميلادي تاجگذاري نمود و سلسله ساساني را بردو پايه دين و دولت استوار كرد.
در طول سالهاي حكومت، دولت ساساني2 به چنان شأن سياسي رسيد كه در واقع به نظر ميرسيد دنياي متمدن آن زمان به دو بخش ايران و روم تقسيم گرديده است.
امپراطوري ساساني همانقدر كه به اوج قدرت رسيده بود پس از 428 سال حكومت از طرف قومي3 با نيروي كم و سپاهي نامنظم با كشته شدن يزدگرد سوم به سال 652 ميلادي رو به اضمحلال گذاشت.
هنر ساساني نمودار احترام و تعلق خاطر آنان به آيين مزديسنا و زرتشت است كه با مظاهر ايزداني ديگر مانند آناهيتا (با نقش هلال ماه) و مهر (با سمبل پرتو خورشيد) همراه ميباشد. به غير از نمادهاي مهر و آناهيتا نماد ايزد بهرام به صورت بالهاي افراشته برفراز تاج4 وجود داشت كه نشان دهنده فرايزدي و پيوند فرمانروا با نيروهاي آسماني است، علايم و تزيينات سكهها اين مطلب را تاييد ميكند.
مسكوكات اين دوره از جنس طلا و نقره و قلع و سرب است مسكوكات طلا دينار و نقره درهم ناميده ميشود و داراي واحدهايي چون چهاردرهم، درهم و دانگ است.
از نكات مهم مسكوكات اين دوره ميتوان به خط، تاريخ ضرب5 و تاجهاي متفاوت شاهان اشاره نمود كه خط آرامي به گويش پهلوي ساساني است و تاريخ ضرب نيز موجب روشن شدن ابهامات تاريخي است كه خطاها و سهوهاي تاريخي را اصلاح ميكند.
زيرنويس
1-رامهرمز فعلي
2-قلمرو دولت ساساني از شمال به جيحون، ماوراءالنهر، خزر و از شرق به سند و پنجاب، از جنوب به خليج فارس و درياي عمان و از مغرب به سوريه و عربستان و (گاهي از سمت مغرب گسترش بيشتري يافته) مديترانه ميرسيد.
3-در مغرب با روميان، در مشرق با كوشانيان و هياطله، در شمال با اقوام وحشي و صحرا نورد و سپس مشكل ارمنستان و در داخل نيز نفوذ طبقه روحاني و دخالت مستقيم در امور مملكت، استبداد و رقابت شديد شاهزادگان و جنگهاي مداوم با همسايگان نيرومند كه همگي دست به دست هم دادند ولي ضربه نهايي توسط اعراب زده شد.
4-تاج شهرياري جنبه سمبوليكي پيچيدهاي دارد كه با آيين زرتشت پيوند ناگسستني خود را نشان ميدهد مظاهر ايزدان كه مخصوصاً بر تاج شاهان ساساني تصوير شده با نقش فرمانروا آميختگي زيبايي به وجود آورده است.
5-در زمان ساسانيان با جلوس هر شهريار بر تخت سلطنت، مبدأ تاريخ آغاز و يا خاتمه سلطنت او، تاريخ مذكور به پايان ميرسيد بطور مثال از زمان پيروز اول (459-483 ميلادي) ضرب تاريخ سالهاي سلطنت بر پشت سكه مرسوم گرديد در سكههاي اين پادشاه تاريخ از سال دوم تا هفتم فرمانروايي او نوشته شده سپس متوقف گرديده است.
