غزنویان

سبکتکین مؤسس واقعي سلسله غزنويان و غلام و داماد الپتکین¹ ، به سال 384 هجري قمري حوزه حکومتی خود را از یک طرف تا شهر پیشاور هند و از طرف دیگر تا خراسان ایران گسترش داده بود.

در زمان محمود پسر سبکتکین، غزنویان به کلی مستقل شدند و محمود در دنیای اسلام به عنوان دشمن سرسخت کافران شناخته شد. وی سومنات² را مورد حمله قرار داد و به موترا و کنوج رفت و سپس به جزیره کاتیهاوار لشکر کشید پس از آن شمال خوازرم را هم ضمیمه حکومت خود نمود و در آخر عمر ری و همدان را از چنگ  آل بویه³ در آورد . محمود زمان مرگش وسیعترین و معظمترین مملکتی که پس از دوران خلفای عباسی وجود داشت از خود بجای گذاشت.

در عهد وی غزنه به عنوان دارالعلم و جایگاه بزرگترین نمایندگان ادبیات ایران چون فردوسی بود پس از مدتي مسعود پسر محمود خراسان و خوارزم را از دست داد و سیاستهای غزنویان را صرفاً در هندوستان اعمال کرد.

بعدها ظهور غوریان در افغانستان موجب از دست دادن آن منطقه شد تا بدانجا كه در سال 582 هجری قمری غیاث الدین محمد غوری بکلی سلسله غزنويان را از بین برد.

دوره غزنویان به علت پشتوانه مالی و گستردگی آن به ضرب سکه های نقره و طلا در انواع گوناگون چه از نظر عیار⁴ و اندازه و چه از نظر نوشته‌ها پرداخت.

سکه هایی که در شهرهای ایران ضرب می گردید عموماً بیشتر از نوع سکه های رسمی بود با طرح سکه های خلفای عباسی، مهمترین ضرابخانه های ایران دراین دوره سجستان، غزنه، جوزجان، بامیان، بلخ، اصفهان، اندرابه .... بودند.

زیر نویس

1. فرمانده قوای سامانی در خراسان
2. عبادتخانه معروف هندوان
3. این اتفاق به سال 420 هجری قمری به وقوع پیوست
4. درجه خلوص نقره‌ها با توجه به ويژگيهاي خاص منطقه متفاوت بود.