موزه بانک سپه
سلجوقیان
غزهای ساکن دشتهای شمال دریای خزر و دریاچه آرال وقتی به سرزمین خراسان پا گذاشتند به همراه دسته های چادرنشین همانند سپاهیان مزدور قوای نظامی به خدمت گمارده شدند.
آنان حکومت خود را به نام سلجوقیان در سال 429 هجري قمري آغاز نمودند و تصمیم گرفتند نه تنها مذهب سنت را رواج دهند بلکه حکومت رامطابق الگوی دولتهاي اسلامی – ایرانی ایجاد کنند.
اوج دوره سلجوقیان زمان الب ارسلان1 وپسرش ملکشاه2 و وزیر آنان خواجه نظام الملک بود. بعد از مرگ ملکشاه، جنگهای داخلی به وجودآمد و پيامد آن درنقاط مختلف، امراي سلاجقه ادعای استقلال نمودند، بطوریکه آنان حكومت را به چند شاخه تقسیم كردند از جمله
سلاجقه کرمان3، سلاجقه عراق و کردستان4، سلاجقه روم5، ساير امراي اين دوره نيز در آذربایجان وطخارستان و ديگر نقاط حکومت ميکردند كه از شعب دیگر این خاندان محسوب ميشدند چون: اتابکان موصل و شام و سنجار6، ارتقیه دیاربکر7، اتابکان آذربایجان8، اتابکان فارس9 .
معزالدین ابوالحارث سنجر تا سال 552 هجری قمری ریاست کل سلاجقه را بر عهده داشت ، ولي باقيمانده سلطنت پادشاهان اين دوره تا حدود سال 700 هجری قمری فقط در بلاد روم باقی ماند.
مسکوکات این دوره مانند سایر دول اسلامي از جنس طلا و نقره و برنز بود و جالب اينجاست كه سکه های طلا بسیار بیشتراز سکه های نقره10 ديده ميشد.
ضرابخانه های فعال این دوره نیشابور و اصفهان و ری و اهواز و فسا و سمیرم و .... می باشد.
زیر نویس
- شروع حکومت عضدالدین ابو شجاع الب ارسلان به سال 455 هجری قمری مصادف با 1063 میلادی است.
- شروع حکومت جلال الدین ابوالفتح ملکشاه به سال 465 هجری قمری مصادف با 1072 میلادی است.
- این خاندان از سال 443 تا 583 هجری در کرمان فرمانروایی کردند.
- از سال 511-590 هجری فرمانروایی کردند وتوسط خوارزمشاهیان از میان رفتند.
- در آسیای صغیر از سال 470 تا 700 هجری حکومت کردند.
- امرای متعددی در حلب و شام وموصل و سنجار از سال 512 تا 631 هجری حکومت کردند.
- فرمانروایی امرای لشکری سلجوقی این ناحیه از سال 495 هجری شروع و تا اواخر قرن هشتم ادامه یافت.
- در سال 531 هجری شمس الدین ایلدگز غلام ترک سلطان مسعود سلجوقی زمامدار خطه آذربایجان گردید وامارت خاندان او تا سال 622 هجری ادامه یافت.
- سنقربن مودود در سال 543 بر فارس دست یافت و سلسله ای تشکیل داد که تا یک قرن و نیم ادامه داشت.
- گاهي از قالبهاي سكههاي طلا براي نقره استفاده ميشده است كه اين مسئله جاي تعمق بيشتري دارد.
