موزه بانک سپه
خاراکس (خرسن خاراسن)
خاراسن نام بومي ايراني منطقهاي در محل تلاقي رود دجله و كارون در كنار خليجفارس است. زماني بنا بود اسكندريه باشد، بعدها در زمان آنتيوكوس سوم انتاكيه گرديد از نظر سوقالجيشي منطقه مهم اقتصادي و نظامي محسوب ميگرديد كه مانند پلي بود بين فارس و سيستان با بابل و بينالنهرين.
از اولين دودمانهاي دوران اشكاني اين منطقه، هوسپائوسين1 (125-121 ق.م) است كه با نام شاه به ضرب سكههاي چهاردرهمي با خط يوناني اقدام نمود، مهرداد دوم شاه اشكاني وي را شكست داد و از بابل راند ولي به دليل اهميت اين ناحيه به عنوان شاه محلي در مقام خود باقي ماند.
شاهان بعدي آپوداكوس2 و سپس تيرايوس3 بودند كه سعي كردند نظارت بر آمد و شد كالاهايي كه از هند ميرسيد را بيفزايند از طرفي در اين زمان تماسهاي مستقيمي با پترا و پالميرا ايجاد كردند هر چند كه دولت پارت و روم سعي داشتند نقش واسطه بازرگاني را كم كنند ولي خاراسن همانند دلالان، نقش موازنه منفي را بازي ميكرد زيرا در اين مسئله بهره كامل ميبرد.
آخرين فرد از دودمان اول احتمالاً ابينرگلوس بود.
دودمان دوم آتامبلوس (10-150 ميلادي) است كه در اين زمان خاراسن خراجگزار روم گرديد ولي اين اشغال ناپايدار بود، آخرين فرمانروا مهرداد پسرفويا نام داشت.
دودمان سوم از (150-224 ميلادي) شروع شد كه آخرين آنان مگا نام داشت اين منطقه مانند اليمائيان در سال 224 ميلادي به تصرف اردشير پاپكان پادشاه ساساني درآمد همانطور كه گفته شد سكههاي چهاردرهمي و درهم و برنز شبيه سكههاي سلوكي ضرب ميگرديد كه دليلي بر رونق تجارت و بازرگاني در اين محل بود.
عموماً روي سكهها تصوير فرمانروا و در پشت آن يكي از خدايان يا الهههاي يوناني به همراه القابي چون رهايي بخش، نيكوكار، خداتبار، اصالتاً پادشاه، دوستدار پدر و يونان بود. البته سبك نوشتهها كه به صورت چهارگوش بر پشت سكه است تا حدودي شبيه نمونههاي اشكاني است در زمان دودمان سوم اغلب سكههاي شاهان بينام هستند و يا نامها به اختصار بر سكه منقور شده و خط آرامي جانشين خط يوناني است و از هنر محلي شاهان پارس تأثير گرفته است. در اين دوران تصوير فرمانروا بر روي سكه و طرف ديگر تصوير جانشين وي قرار دارد. با ظهور سلسله ساساني و تصرف منطقه توسط اردشير پاپكان ضرب سكهها نيز در اين منطقه متوقف گرديد.
زيرنويس
1-Hyspaosines
2-Apodakos
3-Tiraios
